Konkurs 10, Moduł: Uniwersalia 2.1; NPRH/U21/SP/496295/2021/10

"Afektywny modernizm" to pionierska, pierwsza w polskim literaturoznawstwie monografia problemowa, analizująca afektywne wymiary nowoczesnej polskiej literatury i ukazująca niedostatecznie dotąd rozpoznane aspekty polskiej literatury modernistycznej. Badanie kultury modernizmu (wytworów oraz procesów jej poznania) przez pryzmat kategorii afektu wiął się z konkretnymi propozycjami teoretycznymi. Autorka — odnosząc się do zagranicznych studiów afektywnych — wypracowuje oryginalne teorie i kategorie badawcze oraz sprawdza je w działaniu interpretacyjnym — są to m.in.: realizm afektywny, presja afektywna, przemoc wrażenia, interpretacja relacyjna, znaczenie odczuwane i wspólnoty afektywne. Autorka ukazuje skuteczność tych metod, proponując m.in.: 1. opis poetyki afektywnej B.Schulza, który rozmaitymi "chwytami" transmisyjnie oddziałuje na odbiorcę i zawiązuje niejednoznaczny tekstowy pakt; 2. lekturę prozy W.Gombrowicza obnażającego nierówności społeczne i jednocześnie mierzącego się z własnym kompleksem dezertera, problematyzującego relacje polsko-żydowskie i diagnozującego „na dystans" społeczeństwo powojnia; 3. odczytanie twórczości L. Lipskiego pod kątem jego koncepcji pamięciowych i strategii afektywnego owładania czytelnika, „infekowania" wojennymi przeżyciami oraz etycznego przypominania o ofiarach przemocy radzieckiej i nazistowskiej; 4. lekturę dzieł K. Filipowicza przez pryzmat jego koncepcji materializmu, zwłaszcza relacji między aktantami ludzkimi i nie-ludzkimi np. przedmiotami w obozach koncentracyjnych i realiach powojennych; 5. interpretację fenomenu A. Swirszczyńskiej decydującej się po latach na afektywno-traumatyczną ekspresję doświadczenia powstania warszawskiego i ukazującej w praktyce wymiary funkcjonowania wspólnoty afektywnej; 6. namysł nad dorobkiem W. Szymborskiej rozpatrywanym pod kątem Bachtinowskiej kategorii niewspółobecności, zmysłu udziału i afekcji; 7. analizę twórczości M. Białoszewskiego interpretowanej jako świadectwo realizmu afektywnego - oswajania rzeczywistości i oswajania się z rzeczywistością, które jest literackim wypisywaniem, przepisywaniem i rozpisywaniem gnębiących pobudzeń i poruszeń. Ponadto, autorka analizuje reprezentacje, które oddziałują szokiem, przemocą, złymi afektami i określa tę metodę mianem „przemocy wrażenia". Rekonstruuje tradycje sztuki oddziałującej tak silnymi środkami. Korzystając z koncepcji J. Bennett, przedstawia koncepcję „poziomów przemocy" i odgrywania traumy w sztuce. Przedstawia tradycję literackiego realizmu oraz proponuje nową kategorię realizmu afektywnego jako historycznie zmienną metodą reprezentacji, która rejestruje subiektywne odczucie realiów i eksperymentatorsko poszukuje nowych środków wyrazu. Proponuje też model interpretacji relacyjnej i postuluje istnienie kilku faz czy etapów odbioru. Przedmiotem opisu jest także relacyjność każdego znaczenia i relacyjny charakter procesów interpretacyjnych, które zależąwprost od kulturowych i społecznych wspólnot emocjonalnych. 

Dofinansowanie: 95.586,00 zł
Całkowita wartość: 95.586,00 zł

Data podpisania umowy: 16.12.2021