Narodowe Centrum Badań i Rozwoju realizuje swoje zadania ustawowe w transparentny, zgodny z przepisami prawa sposób. Wybór projektów do dofinansowania odbywa się w przejrzysty, rzetelny i bezstronny sposób. W prowadzonych przez Centrum konkursach, niezależnie od tego czy dany konkurs jest finansowany z Funduszy Europejskich czy ze środków krajowych, obowiązują przejrzyste i równe dla podmiotów każdego rodzaju, tj. przedsiębiorstw z sektora MŚP, dużych przedsiębiorstw lub jednostek naukowych, warunki ubiegania się o dofinansowanie. Każdorazowo warunki i sposób wyboru określane są w regulaminie danego konkursu, publikowanym wraz z całą dokumentacją konkursową na stronie internetowej NCBR, co zapewnia wnioskodawcom równy dostęp do informacji o warunkach i sposobie wyboru projektów do dofinansowania.

Składane w konkursach wnioski o dofinansowanie są oceniane przez niezależnych, anonimowych i nieznanych wnioskodawcom ekspertów w oparciu o wskazane w regulaminie danego konkursu kryteria oceny. Po zakończeniu oceny każdego wniosku ww. eksperci:

• rekomendują projekt do dofinansowania – w przypadku spełnienia określonych w regulaminie danego konkursu kryteriów

albo

• nie rekomendują projektu do dofinansowania – w przypadku niespełnienia określonych w regulaminie danego konkursu kryteriów. 

W celu zapewnienia niezależności tego procesu dane ekspertów oceniających poszczególne wnioski o dofinansowanie pozostają anonimowe. Zasada ta wynika z przepisów rangi ustawowej. Wprowadzona została w 2010 roku ustawą z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (art. 15 ust. 3 ustawy). Obecnie wynika z ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Art. 381 ust. 3 tej ustawy stanowi, że dane osobowe osób oceniających wnioski o przyznanie środków finansowych, o których mowa w ust. 1 [czyli m.in. wskazane w art. 365 pkt 11 tej ustawy środki finansowe na „zadania finansowane przez NCBiR”] nie podlegają ujawnieniu i nie stanowią informacji publicznej. Dlatego też z mocy prawa NCBR nie może udzielać informacji dotyczących osób oceniających wnioski o dofinansowanie w konkursie.

Przyjęte w Polsce rozwiązania są spójne z powszechnie przyjętymi i praktykowanymi w innych państwach zasadami niezależności i bezstronności ekspertów, u której podstawy znajduje się ich anonimowość. Zasada anonimowości ekspertów oceniających wnioski o dofinansowanie obowiązuje we wszystkich dwudziestu siedmiu państwach członkowskich UE, jak i w konkursach programów międzynarodowych realizowanych na mocy umów wielostronnych oraz w konkursach samej Komisji Europejskiej.

Wynika z dotychczasowej praktyki oceny wniosków oraz z wytycznych Komisji Europejskiej, na przykład Decyzji Komisji nr C(2017)4750 "European Research Council (ERC). ERC Rules for Submission & Evaluation", w których jest podkreślana zasada niezależności i anonimowości ekspertów. Zgodnie z tymi wytycznymi eksperci „zatrudnieni w celu oceny wniosków dotyczących projektów oraz monitorowania programów finansowanych przez UE są zobowiązani do przestrzegania ścisłych zasad etycznych i zasad dotyczących przejrzystości”. Taka praktyka, w tym ochrona danych ekspertów, eliminuje potencjalne zachowania mogące wpłynąć negatywnie na transparentność oceny lub nierówność traktowania wnioskodawców lub inne możliwe sytuacje w których niezależność ekspertów byłaby stawiana w wątpliwość.

źródło NCBiR